Pranie brudnych pieniędzy i finansowanie terroryzmu

AML, czyli Anti Money Laundering, to w tłumaczeniu na język polski przeciwdziałanie praniu pieniędzy. Od dnia 1 marca 2018 r. obowiązuje nowa ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Powstała w odpowiedzi na europejską dyrektywę Anti-Money Laundering i jej celem było dostosowanie polskiego ustawodawstwa w tym zakresie.

Jednostka analityki finansowej (zwana dalej „JAF") oznacza centralną, państwową agencję, odpowiedzialną za otrzymywanie (oraz, jeśli to dozwolone, wnioskowanie), analizę i przekazywanie odpowiednim organom ujawnionych informacji finansowych:

1. dotyczących podejrzanych dochodów i potencjalnego finansowania terroryzmu lub

2. wymaganych przez krajowe prawodawstwo lub przepisy, w celu zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Na podstawie art. 1 pkt f Konwencji Rady Europy z dnia 16 maja 2005 r. o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2008 r., Nr 165, poz. 1028)

System przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu tworzą w Polsce:

1. GIIF,

2. instytucje obowiązane(tj. podmioty zarówno z sektora finansowego, jak i niefinansowego, które oferują usługi lub produkty mogące być wykorzystane wbrew ich przeznaczeniu do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu – lista kategorii instytucji obowiązanych znajduje się w art. 2 ust. 1 ustawy).

3. jednostki współpracujące(organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz inne państwowe jednostki organizacyjne, także Narodowy Bank Polski (NBP), Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) i Najwyższa Izba Kontroli (NIK) – art. 2 ust. 2 pkt 8 ustawy).

Przykład działania w tej materii stanowi realizowana przez ONZ Globalna Strategia Zwalczania Terroryzmu:

Globalna Strategia Zwalczania Terroryzmu (A / RES / 60/288) to unikatowy światowy instrument, który umacnia krajowe, regionalne i międzynarodowe wysiłki na rzecz zwalczania terroryzmu. Przyjęcie jej przyjęcia w drodze konsensusu w 2006 r. wszystkie państwa członkowskie ONZ po raz pierwszy zgodziły się na wspólne podejście strategiczne i operacyjne do walki z terroryzmem.

Procedury poznania swojego klienta (Know your customer, KYC) – procedura należytej staranności oraz regulacja bankowa jaką muszą przeprowadzać instytucje finansowe oraz inne prawnie określone podmioty do zidentyfikowania swoich klientów i uzyskania pewnych, odpowiednich oraz trafnych informacji wymaganych do prowadzenia interesów ze stroną zainteresowaną.

KYC:

1. ustal tożsamość klienta,

2. zrozum charakter działań klienta ( upewnij się czy fundusze, które pochodzą od klienta są legalne),

3. oceń ryzyko prania pieniędzy.

Polityka przeciwdziałaniu praniu pieniędzy

Trzy linie obrony:

Po pierwsze - obsługa klienta,

Po drugie - zgodność,

Po trzecie - audyt wewnętrzny i zewnętrzny.

Legalne źródła finansowania terroryzmu:

1. darowizny,

2. datki osób sympatyzujących,

3. osoby wspierające wśród wysoko postanowionych stanowisk,

4. działalność organizacji pozarządowych np. religijnych lub społecznych, którymi członkami są sympatycy,

5. finansowanie przez państwo tj. ukrywanie lub pomoc materialna.

Nielegalne źródła finansowania terroryzmu:

1. zajmowanie się fałszerstwem pieniędzy, dokumentów i innych,

2. obrót i produkcja narkotyków,

3. oszustwa,

4. porwania,

5. handel ludźmi i przemyt towarów.

Jak fundusze są przechowywane?

1. gotówka - pewne i anonimowe,

2. banki bądź domy maklerskie,

3. kantory walutowe - przecież trzeba jakoś walutę wymienić w obcym kraju,

4. banki działające na prawie islamskim,

5. bankowość podziemna lub równoległa.

Jak dokonuje się zbierania funduszy?

1. najbardziej popularne są zbiórki wśród firm lub NGO,

2. sprzedaż gazet lub płyt,

3. zbiórki zwykłe - np. zbieranie od domu do domu,

4. proszenie bogatej społeczności o datki.

Osoby zajmujące eksponowane stanowiska polityczne (Politically Exposed Persons, PEP)

Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) definiuje osoby zajmujące eksponowane stanowiska polityczne (PEPPS) w następujący sposób "osoby, którym powierzono znaczące funkcje publiczne lub polityczne".

Nowe przepisy stanowią, że do grupy Politically Exposed Persons należą osoby fizyczne zajmujące eksponowane stanowiska polityczne lub pełniące znaczące funkcje publiczne:

1. zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2. jak również w instytucjach międzynarodowych.

w tym według ustawy:

osoby znane jako bliscy współpracownicy osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne (art. 2 ust. 2 pkt 12):

1. osoby fizyczne będące beneficjentami rzeczywistymi osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub trustów wspólnie z osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne lub utrzymujące z taką osobą inne bliskie stosunki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą,

2. osoby fizyczne będące jedynym beneficjentem rzeczywistym osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub trustu, o których wiadomo, że zostały utworzone w celu uzyskania faktycznej korzyści przez osobę zajmującą eksponowane stanowisko polityczne.

Proces finansowania terroryzmu

W grudniu 2019 r. Rada Europejska przyjęła strategiczne priorytety, które mają jeszcze bardziej wzmocnić unijne ramy walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Następnie w maju 2020 r. Komisja Europejska przedstawiła plan działania.

Źródło:

1. https://www.gov.pl/web/finanse/przeciwdzialanie-praniu-pieniedzy-i-finansowaniu-terroryzmu.

2. https://www.slideshare.net/wofi/sposoby-finansowania-terroryzmu.

3. https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/fight-against-terrorism/fight-against-terrorist-financing/.

4. https://www.walutomat.pl/osoba-zajmujaca-eksponowane-stanowisko-polityczne-pep/.