Wydarzenia które miały miejsce w Czechosłowacji, NRD, Polsce i na Węgrzech na przełomie lat 40 i 50 XX wieku nie były ostatnimi które zaniepokoiły Moskwę ale również Europę Zachodnią. Czy stanowiły one zagrożenie dla bezpieczeństwa europejskiego?
- Podpałkę podłożono w Moskwie. Z początkiem października 1964 rozpoczął się finalizować zamach stanu. Inicjatorem tych działań był Leonid Breżniew celem wyeliminowania Chruszczowa,
- Dla strefy wpływów związku radzieckiego w basenie Morza Śródziemnego niekorzystnym była utrata radzieckiej bazy morskiej na terenie Albanii na wybrzeżu Adriatyku z 1961 r.,
- Skutek zerwania stosunków dyplomatycznych z Tiraną późną jesienią 1961 r.,
- Albania wycofała się z Układu Warszawskiego (po inwazji państw UW na Czechosłowację chociaż od 1962 r już nie uczestniczyła w działaniach tego gremium – przyp. J. B.)
- Albański premier powiedział:
„Moskwa przekształciła sojusz z obronnego przed imperialistyczną agresją w agresywny wobec krajów socjalistycznych”
- Niepokojący sygnał z Bułgarii. W czerwcu 1964 roku informacja o opozycji w bułgarskiej partii komunistycznej. Cel – przeciwstawić armię partii. Wśród nich był min jeden z generałów Bułgarii,
- Grupa opozycjonistów, był także dowódca garnizonu Sofii w marcu 1965 r. próbował dokonać zamachu stanu. Identyfikowali się z ideologią określaną jako Titoizm a celem wyjście na drogę która wytyczała Jugosławia,
- Grupa zastała rozpracowana przez bułgarską służbę bezpieczeństwa, część jej członków popełnienia samobójstwa a część stanęła przed sądem i otrzymała wysokie kary więzienia.
Z początkiem lat 60 XX w pojawiły się problemy z Rumunią;
- Rumunia nawiązała stosunki dyplomatyczne z NRF (31 stycznia 1967) strona rumuńska stwierdziła że nie przekroczyła postanowień konferencji Bukaresztańskiej Rumunia uważała że niedługo zrobią to ZSRR, Węgry, Bułgaria i po okresie zwłoki Polska,
- Lansowane przez Rumunię naturalne stanowisko wobec Chin (pozostałe państwa trzymały linię Kremla) ostentacyjnego zachowania się dyplomatów rumuńskich, podczas odjazdu radzieckich dyplomatów i ich rodzin z Pekinu. Na pożegnanie nie przybył nikt z ambasady Rumuni w Pekinie. Zauważyła to prasa która na pierwszych stronach najpopularniejszych dzienników zamieściła tekst:
Rumuni chodziło o problem zasadniczy – pisze korespondent – jej kluczowe hasło w orientacji politycznej, którym jest niezależność.
- Podczas kryzysu Kubańskiego Rumunia zdystansowała się od polityki radzieckiej i poufnie poinformowała rząd Stanów Zjednoczonych ze w razie wybuchu wojny zachowa neutralność,
- Szerokim echem na arenie międzynarodowej odbiło się negatywne stanowisko Rumuni w kwestii postanowienia państw UW o potępieniu Izraela za konflikt z państwami arabskimi (1967 r.),
- Po raz kolejny Rumunia potwierdziła swoją polityczną niezależność latem 1968 r. w momencie rozpoczęcia działań wojsk UW w Czechosłowacji. Odmówiła udziału w tych działaniach a także w pewien sposób starała się popierać rząd Czechosłowacji,
- Parlament Rumuński podjął uchwałę której treść była zbliżona z wcześniejszą cytowaną wypowiedzią premiera Albanii. Obawiające się militarnej reakcji kremla przeprowadziła przygotowania do obrony kraju. Na szczęście nic takiego nie nastąpiło.,
- Niewątpliwie najpoważniejszymi wydarzeniami grążącymi destabilizacjami w państwach – UW, miały miejsce w Polsce (1967-1968 r.) i Czechosłowacji w 1968 r.,
- Wydarzenia w Polsce miały położenie w wydarzeniach bliskowschodnich
- Wielką aktywność w sprawie potępienia Izraela i niesienia pomocy państwom arabskim wykazał min. przywódca NRD Walter Ulbricht który w piśmie skierowanym do gomółki proponował zwołanie narady Ministrów Spraw Zagranicznych krajów UW celem solidarności z państwami arabskimi. Uważał że niezbędne jest udzielenie wszechstronnej pomocy państwom arabskim ponieważ już taką pomoc oferują państwa NATO, EWG oraz NRF,
- W szkoleniu załóg okrętowych dla Egipskiej Marynarki Wojennej uczestniczyli również polscy oficerowie Marynarki Wojennej,
- Polityka władz Czechosłowacji realizowana przez Antoniego Novotnego (określonego jako stary stalinowiec) dopuściła do wew podziału między Czechów i Słowaków (musiał ingerować L. Breżniew, przybywając w grudniu 1967 do Pragi),
- W styczniu 1968 roku przywódcą partii został ich rodak Aleksander Dubcek zastępując Antoniego (pozostał prezydentem do marca),
- Efektem tego mogły być reformy państwa które stanowiły zagrożenie dla dotychczasowej polityki Kremla,
- Doszło do spotkania przywódców państwa UW w Dreźnie (marzec 1968 r.) w trakcie którego zwrócono uwagę przywódcy Czechosłowacji, na złą politykę wewnętrzną a tym samym wysłanie negatywnych sygnałów na zewnątrz,
- O tym że wydarzenia reformatorskie w Czechosłowacji stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa UW (Jugosławia i Rumunia popierały Czechosłowację) świadczyły działania kierownictw wojskowych państw – stron UW pod przewodnictwem nowego dowódcy ZSZ UW marszałka Iwana Jakubowskiego,
- Kolejne spotkanie państw UW (maj 1968 r.) bez Rumuni i Czechosłowacji wypowiedzi świadczące o tym że jeśli Czechosłowacja nie zejdzie z dotychczasowego kursu niebezpiecznego dla spójności UW to należy liczyć się z interwencją zbrojną na terytorium tego kraju. To właśnie tam pojawiła się koncepcja przeprowadzenia na terenie Czechosłowacji długotrwałych ćwiczeń wojskowy państw stron UW,
- Zakulisowe rozmowy przedstawicieli armii państw stron UW z przedstawicielami czechosłowackiej Armii Ludowej,
- Jedno z takich spotkań miało miejsce 18 czerwca 1968 w trakcie przyjęcia wydanego prze zastępcę Szefa Kontrwywiadu Armii w którym uczestniczyli: Szef Kontrwywiadu Czech, jego zastępca, Szef Kontrwywiadu Niemieckiej Armii Ludowej, Szef Kontrwywiadu Węgierskiej armii…. Już po oficjalnych toastach gen. Kleinjung w sposób otwarty zaczął oskarżać Czechosłowację o schodzenie z socjalistycznej drogi. Na to ostro zareagował gen. Stawinoga – NRD nie ma prawa wtrącać się w wew spr że str niemiecka nie ma rozeznania, że przemówieniami swoimi dostarczają argumentów reakcji czeskiej, że w NRD publikuje się prowokacyjne bzdury o rzekomej obecności w ZSRR czołgów i wojsk amerykańskich,
- Do tej sytuacji odniósł się płk. Pietra podczas rozmów ze swoim odpowiednikiem strony polskiej Zastępca Szefa Wojskowej Służby Wewnętrznej płk. dypl. Czesławem Kiszczakiem. Do spotkania doszło w dniu 3 lipca 1968 roku z inicjatywy wspomnianego Czechosłowackiego Szefa Służby pod pretekstem omówienia incydentu Czeskim Batalionem Rozpoznawczym...
- Tego typu wystąpienia nie były przekonujące dla Moskwy. Potwierdzeniem tego było posiadanie w Warszawie przedstawicieli państw UW bez reprezentantów Rumuni i Czechosłowacji,
Jak na to wydarzenie zareagowały państwa NATO w pierwszym dniu interwencji wojsk UW w Czechosłowacji?
· Douglas Boyd powiedział
„paryska wojna wywołała na zachodzie głównie konsternacje"
· Wydarzenia w Czechosłowacji zakończyły okres niebezpiecznych wydarzeń wewnętrznych w niektórych państwach NATO i UW, które mogły zagrozić stabilizacji a tym samym bezpieczeństwu kontynentu Europejskiego.
Comments